تاریخچه لوله کشی آب در ایران
نخستین بار در سال 1301طرح احداث شبکه های لوله کشی آب شرب شهرهای ایران بررسی شد و بخشی از شهرهای آبادان،مشهد وبیرجند لوله کشی شد.اولین سازمان آب رسانی شهری در ایران بنگاه مستقل خیریه آبلوله بیرجند بود که در سال 1302با احداث وبهره برداری یک رشته لوله به طول9کیلومتر و یک منبع وقنات تامین کننده آب،فعالیت خودراآغازکرد.پیش از فعالیت موسسه آب بیرجند،آب مورد نیاز ساکنان این شهر چون دیگر شهرها از آب انبارهایی تامین می شد که افراد خیر ونیکوکار در شهرها بنا می کردند.آب انبارهای شهر بیرجند را با آب قنوات آبادی های دامنه کوه باقران پر می کردند.فکر احداث شبکه لوله کشی و تامین آب سالم و بهداشتی برای مردم شهر در پایان جنگ جهانی اول مطرح شدودر اجرای این طرح از لوله هایی که ارتش انگلستان برای لوله کشی کمپ های نظامی خود به مطقه سفیدابه واقع در250کیلومتری بیرجند ونقاط دیگر آورده وبلااستفاده مانده بود استفاده شد.برای تامین آب مورد نیاز،بعضی از مالکین سهم خود ازقنات علی آباد را واگذار کردند و با همت معتمدین و مسئولین شهر کمیسیون لوله کشی تشکیل و برای احداث خط لوله و منبع اقدام به جمع آوری اعانه کرد.رشته لوله ای که آب قنات را به شهر بیرجند می آورد9کیلومتر طول داشت.در مرتفع ترین نقطه شهر آب را به داخل منبع می ریخت و از آنجا آب سالم با دو رشته لوله که در مسیر آن شیرهای برداشت نصب شده بود در دسترس مردم قرار می گرفت.در تهران آب مشروب اهالی قبل از احداث شبکه لوله کشی با ابتدایی ترین روش های استحصال آب یعنی از طریق48رشته قنات وقفی و خصوصی تامین می شد.محل ظهور قنات ها از محل سکونت و زیستگاه های مردم دور بود،به همین دلیل،فرسنگ ها فرسنگ،گذرگاه های آبی برای انتقال آب بنا می شد تا آب به محل زندگی می رسید.آب در مسیر طولانی خود،پس از گذشتن از نهرها و گذرگاه های آبی روباز،با انواع آلایش ها و ناپاکی ها برخورد می کرد وبا انواع ضایعات مواد پاک کننده و شو ینده ها و سیاهی و دوده ی ظرف ها و خاکروبه خانه ها،زباله ها و لاشه حیوانات و سایر آلودگی ها،مخلوط می شد و سرانجام به آب انبارهای خانگی می رسید.آب انبارهاآن زمان یا عمومی بودند ویاخصوصی.آب انبارهای عمومی بزرگ تر بوده و دارای پله های زیادی بودند(گاه تا 40پله)در بعضی از آب انبارها به کیفیت آب توجه می شد و در این آب انبارها مقادیری آهک،خاکسثر،ذغال برای تصفیه و ته نشینی مواد معلق به آب اضافه می کردند تا در جهت بهداشتی بودن آب اقدامی کرده باشند.سال های متمادی آب تهران از طریق قنوات تامین می شد اما افزایش روز افزون جمعیت شهر و همچنین شیوع بیماری های ناشی از نوشیدن آب آلوده،مسئولان را به فکر چاره جوئی انداخت و از سال1301به بعد متوجه شدند که تنها راه برطرف کردن مشکلات آب تهران،لوله کشی آب مصرف شهر و جلوگیری از اتلاف آن است.در سال 1306عملیات احداث مجرای رودخانه کرج به تهران آغاز شد و عملیات اجرایی این طرح از روستای"بیلقان کرج"تا"جمشیدآباد"تهران به طول53کیلومتر4ماه طول کشید.20کیلومتر از این مسیر را کانال کشی کرده بودند اما این آب در مسیر هرز می رفت وانواع آلودگی را دربرداشت.درسال1330طرح اول لوله کشی آب تهران براساس جمعیت900هزارنفرجمعیت این شهراجرا شد.درمحاسبات تامین وبرداشت آب از رودخانه کرج میزان مصرف آب برای هرنفربین150تا300لیتردرشبانه روزی درنظر گرفته شده بود وبرای آبگیری هرهکتار درختکاری اراضی نیم لیتر درثانیه آب محاسبه شده بود.ظرفیت دو لوله آبرسانی از محل آبگیر بیلقان رودخانه کرج تا اولین تصفیه خانه آب واقع در منطقه جلالیه 256000مترمکعب در شبانه روز تعیین شده بود.